Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Chojnice. Rozmowa z Marcinem Synakiem: Trzymajmy się wersji z turem

Wojciech Piepiorka
Marcin Synak zbadał genezę herbu Chojnic. FOT. WOJCIECH PIEPIORKA
Marcin Synak zbadał genezę herbu Chojnic. FOT. WOJCIECH PIEPIORKA
Kilka miesięcy temu znany artysta z Chojnic Janusz Jutrzenka-Trzebiatowski zaskoczył wszystkich chojniczan stwierdzeniem, że w herbie miasta jest byk, a nie tur.

Kilka miesięcy temu znany artysta z Chojnic Janusz Jutrzenka-Trzebiatowski zaskoczył wszystkich chojniczan stwierdzeniem, że w herbie miasta jest byk, a nie tur. Swoje zdanie oparł na tym, że tur był zwierzęciem nieujarzmionym dlatego w jego nozdrzach nie mogło być kolczyka - symbolu ujarzmienia. Sprawę postanowił zbadać Marcin Synak, 33-letni absolwent historii na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika, który od pięciu lat pracuje w Muzeum Historyczno-Etnograficznym w Chojnicach. Jego wykład odbył się w środę 28 listopada w chojnickim ratuszu.

Z Marcinem Synakiem rozmawia Wojciech Piepiorka.

- Co na temat herbu Chojnic mówi najstarsze zachowane źródło opisowe?
- Isaak Gottfryd Goedtke w "Historii miasta Chojnic" wydanej w 1724 roku, interpretuje herb jako głowę krowy z czterema gwiazdami, z których dwie umieszczone były między rogami i dwie pod łbem. Goedtke nawiązuje do legendy o powstaniu nazwy miasta, która miała pochodzić od słowa Kuh Nest, czyli gniazdo krowy.

- A jak się ma do tego najstarsze źródło ikonograficzne?
- Najstarsza pieczęć znana jest tylko z opisu. Przy dokumencie z 1360 roku znajdował się odcisk innej dużej pieczęci, takiej samej jaka zachowała się do dziś przy dokumencie z 1730 roku. Znane są też odciski pieczęci mniejszej, najstarszy znajduje się przy dokumencie z 1400 roku. Na obu znajduje się, jak twierdził znany badacz Marian Gumowski, głowa wołu lub tura. Dookoła głowy zwierzęcia i pomiędzy rogami znajdowały się kwiaty.

- W innych interpretacjach pojawiał się wizerunek zwierząt, jak choćby żubr.
- W XIX wieku w zasadzie wszyscy badacze niemieccy piszą, że była to głowa wołu. Natomiast w podaniu autorstwa Juliana Rydzkowskiego opublikowanym w czasopiśmie "Zabory" w 1936 roku czytamy, że na tarczy boga Swarożyca, którego posąg znajdował się w grodzie nad Strugą Jarcewską, widniała głowa żubra, która później została umieszczona na bramie wjazdowej do grodu. Należy jednak nadmienić, że ta legenda występuje właściwie w dwóch wersjach. W 1974 roku pojawiła się w wersji, że na tarczy Swarożyca znajdował się jednak tur.
Według badań historyków herby Chojnic i Człuchowa wywodzą się od pieczęci komturii człuchowskiej, która przedstawiała woła z krzyżem umieszczonym ponad grzbietem. Z kolei pod Grunwaldem komturowie człuchowscy występowali już z chorągwią z wizerunkiem baranka.

- W 1937 roku herb Chojnic został skodyfikowany.
- W tym roku Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia zatwierdziło nowy herb, który przedstawiał głowę tura ze złotymi rogami i złotym pierścieniem w nozdrzach. Między rogami znajdowała się czerwona róża na zielonej łodydze z dwoma zielonymi listkami. Wszystko umieszczone było na srebrnym polu.

- W takim razie jakiej wersji mają się trzymać mieszkańcy Chojnic?
- W świadomości wszystkich herbem Chojnic jest tur i tego należy się trzymać. Myślę, że decyzja urzędowa z 1937 roku jednoznacznie to rozstrzyga. Niektórzy sugerowali, że lirowato wygięte rogi i kępa włosia między rogami świadczą o tym, że był to tur, ale na podstawie cech trudno jednoznacznie stwierdzić co to jest za zwierzę. Na monetach miasta Wołów od XII do XIV wieku herb przedstawiany jest w taki właśnie sposób. Jednak nazwa miasta nie pozostawia wątpliwości co do jej genezy. Należy też obalić argument, że koło w nosie sugeruje iż w herbie znajduje się krowa. Okazuje się, że kolec w nozdrzach występuje w wizerunkach zwierząt uznawanych za dzikie, jak choćby u żubra, czy bawoła w herbach rycerskich Wieniawa i Pomian.

- Dziękuję za rozmowę.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Strefa Biznesu: Rolnicy zapowiadają kolejne protesty, w nowej formie

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na chojnice.naszemiasto.pl Nasze Miasto